انواع ایّ :
1- استفهامیّه : ایّکم یأتینی بعرشها ( نحل:38 ) 2- شرطیّه : أیّ إنسانِ ٍ جاءَک فَأکرَمهُ ( قصص:28 )
بعد ازنکره : صفت (علیّ رجلٌ أیّ رجلٍ )
3- کمالیّه : فقط به نکره اضافه می شود
بعد از معرفه : حال ( مررتُ بعبد الله أیّ رجلٍِ )
4- موصولیّة : فقط به معرفه اضافه می شود « ثمّ لَننزَعَنّ مِن کلِّ شیعةٍ أیّهُم أشدُّ علی الرّحمنِ عتیّا »
(مریم : 69)
أیّ : مبنی برضم چون اضافه شده و صدر صله نیز حذف شده ( أیّهم هو أشدُّ )
ویحک : مفعول مطلق
کثیراً ما : مای زائد
ما تعلَمُ من الشأو البعید : ما ، مفعولٌ به مقدّم
یحسبون المتذللّ الدنی متوا ضعاً : مفعول اول و مفعول دوم یحسبون
یُسَمّون الرجلَ..........................متکبّراً : مفعول اول و مفعول دوم یسمّون
ما التواضع إلّا الأدب : مستثنای مفرّغ
وجد التواضعَ الیقَ : مفعول اول و مفعول دوم وجد
إلی نبوغ سواه : مضاف الیه تقدیراَ مجرور
حذار : اسم فعل/ فاعل أنت مستتر- مفعول آن : أن یتسلّط
تمرین اول :
للقاسیّة قلوبَهم : فاعل/ قاسیة
أ لیس الصبح بقر یبٍ : باء زائد و قریب، خبر مفرد لیس، محلاً منصو ب
نِعم أجُر العاملین : فاعل نعم که مخصوص آن حذ ف شده است
تمرین دوم:
إجعل هذا البلدَ آمناً : مفعول دوم إجعل
لا یُسمَعُ أنّ أحداً نال خیراً : نائب فاعل لایسمع الدهر مذ کان مظلومٌ و متهمًٌ
مبتدا مفعولٌ فیه تامّه خبر معطو ف
«بررسی درس سوم پیش دانشگاهی»
لایَمتَطی المجدَ مَن لم یَرکب الخطرا => ( المجد : مفعول ) ( مَن : فاعل )
اذانظرت عیناه أمراً غدا بالغیر معتبرا ( عیناه : فاعل / مرفوع به الف ) (غدا / از افعال ناقصه ) ( معتبراً / خبر ناقصه )
صفواً : جامد مصدری /حال ومنصوب
معتذراً: حال و منصوب
فتیً : مستثنی مفرغ / تقدیراً مرفوع
خلالُه : فاعل شرُفت
أطاع الدهرُ ما أمَر => (ما / مفعولٌ به )
اقسام علم مرکب :
1- مرکب اضافی : اعراب قسمت اول آن تابع جمله و قسمت دوم مجرور => جاءَ عبدُاللهِ
2- مرکب مزجی : جزء اول مبنی بر فتح و جزء دوم معرب به اعراب غیر منصرف می باشد مگر آنکه به « ویهِ »ختم شود که مبنی بر کسره می باشد => ذهبتُ إلی بَعلَبَکَ – هذا سیبویهِ
3- مرکب اسنادی : همان علم جمله است که جمله یا بصورت اسمیّه « مبتدا و خبر » و یا اینکه بصورت فعلیّه « فعل و فاعل » مطرح می شود=> تأ بّط شّرأً.
تمرین اول :
لاتجعل یدک مغلوله - لاتیسطها کُل البسط - فتقعد ملوماً محسوراً
مفعول دوم جانشین مفعول مطلق حال حال
یا لَلرجال : استغاثه / مستغاث له حذف شده است
بأثمن ما عندهم - مستقیماً
مضاف الیه حال
تمرین دوم :
الذین إن مکّنّاهم فی الارض أقاموا الصلاة => الذ ین: موصول به معنای شرط لذا صله ی آن می تواند فعل شرط و جزای شرط باشد
یا ولَدیَّ : منادای مثنی منصوب به یاءو نون مثنی در مکان مضاف حذف شده است
ایّاک و الاعجاب بنفسک و الثقه بما یُعجبک منها => مرجع ضمیر « ها » الثقة
تمرین هشتم : لحظة : مفعولٌ به لاتضیّع
علی المرء ان یستفید اجعلوا هذا النصب
خبر مقدم مبتدای مؤخر مفعول به
______________________________________________
عربی پیش دانشگاهی ـ بررسی نکات مهم درس اول
و ضرب الله مثلاً للذین آمنواإمرأة الفائد ة أنّ أحداً لا ینفعه
مفعول به دوم «ضرب» یا بدل از«مثلاً» خبر برای الفائده
تبیّن أنّ إمرأة نوح وإمرأة لوط لم ینفعهما قربهما بیّن أ نّ کفر فرعون لم یتعدّ
فاعل «تبیّن» فاعل«لم ینفع» مفعول به«بیّن»
کانت مؤمنهً طائعهً .............خائفهً استحقّوا لذ لک العقا ب
خبرکانت خبرکانت خبرکانت مفعول به استحقوا
قوله « إذ قالت» یعنی..................داعیة الله أی: حرف تفسیریّه
مبتدا بدل از قول خبر«فعل وفاعل» مفعول به داعی
رُوِیَ أنّ فرعون أمر إلاّ أرسل= إن لا اُرسل میّت:صفث مشبّهه
نائب فاعل«روی»
العلامات الخاصه بالاسم و الفعل جاءت فی البیت التالی:( بالجر والتنوین والنداء وال ومسند للاسم تمییز حصل) بتا فعلَتَ وأتتْ و یا افعلی ونون أقبلَنَّ فعلٌ ینجلی
* شروط جمع بستن به روش جمع مذکر سالم:
1-اسم: علم، مذکر ،عاقل و بدون تاء تانیث باشد. 2- وصف : علم ،مذکر،عاقل،بدون تاء تأنیث باشد وصفت بر وزن « افعل ، فعلاء» و«فعلان ،فعلی » وصفاتی که مذکر و مؤنث آنها یکسان است نباشد.
* شروط جمع بستن به روش جمع مؤنث سالم :
1- علم مؤنث 2- آنچه که بعلامت تأنیث ختم شود. 3- مصدری که بیش از سه حرف باشد.
4- مذ کری غیر عاقلی که مصغّر و یا وصف باشد : دُریهم و مجرور
5- آنچه که به « ابن » و « ذو » آغاز شده و برای غیر عاقل باشد : ذوالقعده => ذوات القعده
6- هر اسم غیرعربی که در عربی استعمال شود. 7- آنچه سماعی باشد : سماء => سماوات
* ملحقات جمع مؤنث سالم عبارتند از : بنا ت ، اَخوات ، اولات
*وجوب مذکر بودن فعل : 1- میان فعل و فاعل مؤنث الّا باشد => ما جاء الّا مریمُ
2- فاعل مؤنث لفظی باشد => جاء معاویةُ 3- فاعل جمع مذکر سالم باشد => قد افلح المؤمنون
التمرین الاول : نعمتان مجهولتان :الصحة و الأمانُ للمستعمرین : خبر مقدم قلوبٌ : مبتدای مؤخر
مبتدا صفت خبر
أموات و أحیاء : هر دو خبر برای مبتدای محذوف می باشند
التمرین الخامس : لمن خا ف مقام ربّه إن مِن قریة => إن : شبیه به لیس ، مِن : زائده ، قریه : مبتدا
صله موصول
أولیاء : غیر منصرف ، مفعول دوم
التمرین السابع : ذهباً :مفعول برای قلب خطوة : مفعول مطلق
التمرین الثامن : رمضاء : صفت مشبّهه بر وزن « فعلاء » مذکر آن « ارمض »
التمرین التاسع : الثناء : اسم